Een paar weken geleden viel bij iedereen in de gemeente Hoogeveen weer de OZB-aanslag op de deurmat. Met op dezelfde acceptgiro de heffing voor riolering en afvalstoffen. Dat laatste is het bedrag dat het u kost dat de vuilnisbak wekelijks geleegd wordt. In veel gevallen bedraagt die afvalstoffenheffing ongeveer hetzelfde als de vermaledijde Onroerend Zaak Belasting. In Hoogeveen zijn de burgers voor hun afval duur uit, vergeleken met andere Drentse gemeenten en met het landelijke gemiddelde. Hoe komt dat? En is daar niks aan te doen..?

Om met dat laatste te beginnen: ja, daar is wat aan te doen! In veel gemeenten – ongeveer eenderde van alle Nederlandse gemeenten – betaal je alleen voor het huishoudelijk afval dat je ook werkelijk langs de weg zet. De verzamelnaam voor deze systemen is diftar, een afkorting voor “gedifferentieerd tarief”, oftewel het principe van 'de vervuiler betaalt'. Zo'n systeem is natuurlijk wel zo eerlijk, en het legt ook de verantwoordelijkheid waar die hoort: bij u, als bewoner. Maar het mooiste is: gemiddeld bent u daarmee ieder jaar zomaar 30 tot 40 euro goedkoper uit!

Natuurlijk moet er wel wat 'geregeld' worden voordat de afvalinzamelaar weet hoeveel u weggooit. Daar zijn verschillende (geautomatiseerde) systemen voor. Bij het eenvoudigste en meest gebruikte systeem betaalt u 'per lediging' van de grijsafvalbak. Het maakt niet uit of er veel of weinig in de bak zit, u betaalt per keer dat die aan de weg staat en door de vuilnisauto wordt geleegd. Let wel, dat kost ongeveer 7 euro per keer! Dat is nu ook al zo, maar in de huidige praktijk betaalt u altijd voor 26 x ledigen per jaar, of de bak er nou staat of niet, en of die nu vol is of bijna leeg...

Waarin zit nu de besparing? Die zit in twee dingen. Ten eerste kunt u met een halfvolle bak een keertje 'overslaan'. Daarmee is snel en gemakkelijk 7 euro verdiend, namelijk door niets te doen... In de tweede plaats kunt u ervoor zorgen dat u simpelweg minder afval weggooit. Dan kunt u veel váker een keertje de vuilnisauto overslaan. In gemeenten waar al diftar is, is het heel gewoon dat mensen niet 26 keer per jaar hun grijsbak laten legen (tweewekelijks), maar ligt het gemiddelde zo rond de de 15 á 16 keer per jaar.

Raakt er afval zoek? Nee. Omdat je per keer betaalt, is het enerzijds zo dat er bijna alleen maar volle bakken langs de weg staan. Volle bakken, maar in totaal wel minder. Daardoor kan de afvalinzamelaar de routes veel vlotter rijden; in de praktijk blijkt dat je op de 4 vuilnisauto's er zomaar 1 bespaart – dat tikt aan! Anderzijds blijkt dat we met z'n allen (nog) veel beter ons best doen om afval te scheiden. Immers, de kosten voor de grijze bak zijn veruit het hoogst, dus alles wat dáár niet in hoeft, levert direct een besparing op.

Diftar maakt ook dat we kritischer worden op het 'produceren' van afval. Omdat weggooien geld kost, breng je goede spullen eerder naar Het Goed of biedt het op Marktplaats aan. Daardoor is diftar niet alleen een voordeliger systeem, maar helpt het ook om ons afval te her-gebruiken. Feiten: in diftar-gemeenten wordt veel meer plastic uit het afval gehaald, nl. 35 tot 40 kg (in Nederland gemiddeld 15 kg, maar in Hoogeveen nog minder). Bovendien wordt 20% méér papier ingezameld, ook 20% méér glas, en stijgt het aanbod van spullen bij de kringloopwinkel met 100%..!

Win-win? Of te mooi om waar te zijn? In de praktijk blijken er eigenlijk geen nadelen. Tenminste, áls de afvalinzamelaar een diftar-systeem aanbiedt. AREA doet dat (nog) niet. Maar bijvoorbeeld ROVA, actief in het grootste deel van Overijssel en sommige buurgemeenten, wel. Van de 20 aangesloten gemeenten hebben er 16 diftar. Is het systeem duur? Nee; de automatiserings- en afhandelingskosten bedragen 2 tot 4 euro per woning. Dat weegt wel op tegen een besparing van € 30 á 40 per huishouden per jaar!


“Ja maar”.... Toch ontmoet diftar veel tegenstand. ROVA-directeur Ben Groenhuis geeft aan dat de invoering van diftar altijd met veel (politieke) tegenstand gepaard gaat. Hij wijt dat vooral aan onwetendheid. 'Zijn' 16 diftar-gemeenten zijn zonder uitzondering enthousiast! Alleen Barendrecht en Urk zijn de 2 gemeenten die ooit diftar hadden, maar het weer hebben afgeschaft. Tijdens ons onderzoek is ons van verschillende kanten spontaan 'hulp' aangeboden, variërend van een raadslid van GemeenteBelangen in AA en Hunze tot een oud-wethouder van Apeldoorn.

En zwerfvuil dan? Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de (neven-)effecten van diftar, onder andere naar zwerfvuil; afval dat ergens in de natuur of op een parkeerplaats wordt gedumpt omdat jet er dan gratis vanaf komt. In geen van de onderzoeken wordt dit aangetroffen. Het zwerfvuil dat wordt aangetroffen, is bijna altijd 'grof vuil' (afgedankte bankstellen, bruin- en witgoed) dat anders ook niet in de grijze container past. Directeur Groenhuis bevestigt dit beeld, maar erkent wel dat dit argument steevast wordt genoemd door tegenstanders.

De gemeente Hoogeveen heeft – samen met Coevorden en Emmen – met AREA een contract voor onbepaalde tijd afgesloten. Dit jaar worden de prestaties van AREA geëvalueerd. De gemeente Hoogeveen loopt nog niet warm voor diftar. Dat is eigenlijk gek, want het bespaart veel geld! In de discussie over een betere afvalscheiding zei wethouder Eerenstein letterlijk: “de Hoogeveense burger moet ook zonder diftar de mogelijkheid hebben om méér afval te scheiden”. Waarom zou ú daar niet een besparing van dik 30 euro aan over mogen houden...?!

Wanneer u wilt reageren op of naar aanleiding van dit artikel, kijkt u dan op www.hoogeveen.nl voor adressen of telefoonnummers van het gemeentebestuur en alle politieke partijen.

Gerard Fidom
raadslid in Hoogeveen, fractievoorzitter van GroenLinks