''De stikstofcrisis bestaat niet!''
Er zijn wel veel misvattingen over wat de stikstofcrisis nou precies is. Het is eigenlijk een natuurcrisis. Onze snelwegen, bio-industrie, industrie en vliegvelden zorgen ervoor dat we tot de hoogste uitstoters van stikstof ter wereld horen.
We stoten veel meer stikstof uit dan landen als Duitsland of Denemarken. En dat doen we al jaren. Daarom is de hoeveelheid stikstof in onze natuur veel hoger en moeten we dus veel meer reduceren dan andere landen.
Als er in de afgelopen periode ook maar één onderwerp is geweest dat ons verdeeld heeft en de uitersten heeft opgezocht dan is het wel de stikstofcrisis. Niet in de laatste plaats door de vrij knullige presentatie van een stikstofkaart die alleen inzoomde op de agrarische sector. Het probleem ligt uiteraard veel breder dan dat.
Het laat echter onverlet dat ook de agrarische sector meer dan gemiddeld haar steentje bijdraagt.
Als je op je in laat werken dat we in Nederland 3,6 miljoen runderen houden die ieder elk jaar net zo veel stikstof uitstoten als een auto die 25.000 rijdt, dan wordt het probleem dat we in Nederland hebben nog eens extra duidelijk. En dan heb ik het nog niet eens over de 11,4 miljoen varkens, de 100 miljoen kippen (en voor de volledigheid 850.000 schapen en 480.000 melkgeiten).
Het is goed om je te realiseren dat we in Nederland 54% van het land gebruiken voor agrarische doeleinden (waarvan bijna de helft grasland) en maar 13% voor bebouwing (inclusief wegen). En dat de minister van Landbouw niet gaat over het realiseren van bouwgrond voor wie dan ook
- daar gaan de gemeenten over. Het huidige beleid komt door de uitspraak van de Raad van State over stikstofneerslag op Natura 2000 gebieden.
Donderdag 30 juni 2022 had de gemeenteraad van Hoogeveen maar liefst drie moties op de agenda staan die allemaal over dit onderwerp gingen.
CDA, VVD, Gemeentebelangen en SGP lieten het bekende gedrag van traineren zien en komen niet veel verder dan onderzoeksmethoden ter discussie te stellen. PvdA en ChristenUnie benoemden de kern van het probleem en riepen op om perspectief te bieden aan al die boeren(bedrijven) die geraakt worden door de aangekondigde maatregelen. Een motie die GroenLinks had gesteund als we aanwezig hadden kunnen zijn. Tot slot deed FvD er nog een schepje bovenop door te stellen dat zij echt achter de boeren stonden. Een verfijnd staaltje van verdere polarisatie dat nauwelijks serieus te nemen valt. Zeker niet nadat hun landelijk leider al in niet mis te verstane bewoordingen aan heeft gegeven hoe hij dacht over die …boeren.
Ik vraag me na donderdag af of de aanwezige boerengezinnen werkelijk met een gerust hart zijn vertrokken en er inmiddels al sprake is van rustiger nachten en minder gepieker. Ik denk het niet eerlijk gezegd.
We zullen met de boeren het gesprek moeten voeren. Het eerlijke gesprek. Zij zijn een van de sectoren waar verandering zal moeten plaatsvinden.
En laat ik er maar duidelijk over zijn, dat gaat pijn doen. De andere kant is dat het, bewezen door boeren die inmiddels hun bedrijfsvoering hebben aangepast, wel kan. Schaalverkleining in plaats van intensivering, meer boeren maar aanzienlijk minder intensieve dierhouderij, meer circulaire landbouw en aanmerkelijk minder vergif spuiten (hoewel dat tegenwoordig liever gewasbescherming wordt genoemd). Niet investeren in nog meer technologische innovatie als oplossing van het probleem maar op zoek naar innovatie op de bedrijfsvoering. Het krijgen van eerlijke prijzen voor een eerlijk product en ja, consumenten moeten bereid zijn een hogere prijs te betalen voor dat product. Dan wordt het allemaal nog duurder, hoor ik u denken. Ja, dat is het gevolg maar daarbij zou de overweging kunnen zijn om het dan met iets minder te doen tegen betere kwaliteit. Alleen ook je vlag op de kop hangen is niet voldoende! Zolang wij niet bereid zijn die hogere prijs te betalen blijven we de boeren dwingen binnen hun huidige bedrijfsvoering actief te blijven.
Daarom is het is het nu tijd voor duidelijke keuzes: perspectief voor boeren, duidelijkheid voor andere stikstof uitstotende sectoren en het herstellen van de natuur. We moeten af van de bio-industrie en toe naar een natuur-inclusieve landbouw. Het is onvermijdelijk dat we boeren uitkopen en dat de veestapel vermindert. Ook de industrie en de luchtvaart moeten drastisch veranderen. Het aantal vliegbewegingen moet verder omlaag. Lelystad hoeft wat ons betreft niet open als tweede nationale luchthaven. Sterk vervuilende industrie zal aan banden gelegd moeten worden en gedwongen moeten worden om uitstoot beperkende maatregelen te treffen en te betalen voor de vervuiling die zij teweegbrengen. Alleen zo kunnen we deze crisis aanpakken. Het is geen fijne boodschap, maar wel eerlijk.
“En de boer hij ploegde voort”. Als het aan GroenLinks ligt gaat dat nog heel lang door, maar wel anders. Laten we daar, en daar roep ik ook de andere partijen in Hoogeveen toe op, samen de schouders onderzetten in plaats van ons nog langer in de fuik van de polarisatie te laten drijven.
Harrie van der Meer
Fractievoorzitter GroenLinks Hoogeveen